Uncategorized

หอมกลิ่นจำปี กำลังออกดอกสีขาวนวล ดอกตูมพร้อมบานอยู่เต็มต้น ออกดอกเกือบตลอดปี จะมีเว้นช่วงปลายหนาวถึงต้นร้อน ซึ่งเป็นช่วงใบร่วง ตอนนี้ผลิใบออกดอกแล้ว พักสายตา พักใจ ©สุภฎารัตน์

ถ้าในบ้านของเรามีต้นไม้ เราจะพบว่าหน้านี้ บ้านเราช่างมีสีสันเหลือเกิน  ลองมาดูว่ามีสีอะไรบ้าง เริ่มจากสีเขียวของใบงาขี้ม้อน หอมมาก เอามาห่ออาหารประเภทย่าง ราดน้ำจิ้่ม อร่อยมาก หรือจะเอามาซอยๆ คลุกกับประเภทยำก็จะได้กลิ่นหอม รสซ่า เห็นที่ใบเป็นขนอ่อนๆนั้น ไม่ระคายมือเลย แปลกเหมือนกัีน นี่ก็เขียว แบบผลอ่อนของกัมคอท หรือส้มกิมจ้อ รอวันเปลี่ยนสี และเราจะได้ลิ้มรสกัน   แก้ไข เขียวของดอกไม้หอม กระดังงา มีดอก ให้กลิ่นหอมตลอดปี "บ่ะเขือส้ม" มะเขือเทศลูกเล็ก สีจัดซะ สีของกล้วยไม้บ้าง   เวลาเดินผ่าน ก็ดึงสายตาเราให้หันมอง   อยู่ด้วยกัน...

เิริ่มหน้าฝน มีหน่อข่า และข่าอ่อน ตามธรรมชาติมาให้รสซ่ากันอีกครั้ง ใบอ่อนกำลังชูขึ้นมา ลักษณะประมาณนี้ เรียกว่า "หน่อข่า"   ตรงกลาง คือหน่อข่า ส่วนที่เหลือ เป็นข่าอ่อน แบบนี้แหละที่เรียก หน่อข่า แกะแบบนี้ การกินมีหลายเมนู -นึ่งกับน้ำำพริกตาแดง อร่อยมาก เวลานึ่งอย่าพึ่งแกะเปลือกออก สุกแล้วเวลากินค่อยแกะเปลือก จะได้รสซ่านิดๆ หวานหน่อยๆ -แกะเอาส่วนอ่อนมาใส่ ในแกงแค  -กินสด กับน้ำพริก กับลาบ -ต้มยำไก่ หรือเมนูอื่นๆ ตามชอบ หรือตามแต่จะประยุกต์ เช่น...

เห็นอยู่ริมรั้ว ดูเหมือนไม่มีค่า ถูกตีตราว่า เป็นวัชพืช  แต่เชื่อไหมว่า "กะทกรก" ของไทยเรานั้น มีประโยชน์มากมาย    ชื่อวิทยาศาสตร์ : Passiflora foeida L. วงศ์ : PASSIFLORACEAE ลักษณะดอกสวยมากผลจะมี "รก" หุ้มอยู่ห่อหุ้ม เหมือนปกป้องเป็นไม้เลื้อย     ลักษณะใบ   มักจะโดนถอนทิ้ง เพราะเทียบกับกะทกรกฝรั่งหรือเสาวรสแล้ว ความนิยมและคุณค่าที่รู้จักทั่วไปต่างกันมากแบ่งพื้นที่ให้โตบ้าง ยังมีประโยชน์ในด้านสมุนไพร  ©สุภฎารัตน์

ใครที่เคยชื่นชอบมะม่วงพันธุ์พื้นเมืองละก็ คงติดใจในกลิ่นหอมที่เป็นเสน่ห์ของแต่ละชนิด บางคนเชี่ยงชาญมากถึงกับบอกได้ว่า กลิ่นไหนเป็นชนิดใด แต่น่าเสียดายว่า "บ่ะม่วง-มะม่วง" พันธุ์บ้านเฮาหายากไปทุกวันแล้วเมื่อวานแวะตลาด ได้มา 4 ชนิด ขอบอกว่าหอมมากๆค่ะ มี 4 ชนิด คือ มะม่วงสามปี๋ (สามปี) มะม่วงแก้มแหม่ม มะม่วงป้อม มะม่วงลีบ หรือมะม่วงลืบ หรือมะม่วงเลิบ มะม่วงสามปี๋(ปี) รสชาตจะเปรี้่ยวหวาน เนื้อมะม่วงสีเหลือง มีเสี้ยน สมัยแม่อุ้ยยังอยู่ ชอบมาก เอามากินกับข้าวเหนียว  มะม่วงแก้มแหม่ม สีจะเข้มนิดหนึ่ง...

นอกจากเรียกชื่อ "มะลิ" แล้ว ไม่แน่ใจว่า ในแต่ละภาค มีเรียกชื่ออื่นหรือไม่ ดูเหมือนจะเรียกเหมือนกันทุกภาคว่า "มะลิ ดอกมะลิ"  มะลิ มีหลายพันธุ์ กลิ่นหอมมากบ้างน้อยบ้าง                   นอกจากชื่อแล้ว กลิ่นหอมของมะลิ ก็เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัว บานสวยขาวให้เราได้ชื่นใจในหน้าร้อนแล้งเดือนเมษา จนเป็นส่วนหนึ่งของสงกรานต์ เป็นมาลัยมะลิ เป็นพวงมาลัย เป็นเครื่องสักการะ...

ช่วงนี้กระแสมะรุม หรือบ่ะก้อนก้อมลดลง นี่เป็นจุดอ่อนของการใช้ประโยชน์จากพืชผักสมุนไพรบ้านเรา ที่เกาะกระแสมากกว่าใช้ความรู้และภูมิปัญญาพื้นบ้าน ปลูกที่บ้านมาหลายปี ตัดแต่งกิ่งทุกปี เก็บผลมาเพาะไปแจกคนอื่นก็เยอะ มาปีนี้ ตัดแต่งกิ่งเอง เกือบมีเรื่องกับข้างบ้าน เพราะกิ่งไปพาดสายไฟบ้านเขา ช่วงที่มะรุมบูมมากๆ ก็มีบางคนที่รับประ่ทาน เพื่อรักษาเบาหวาน ดูเหมือนดีขึ้น แต่ปรากฎว่า กลับไปเพิ่มเอนไซม์ที่ตับ ทำให้เป็นบทเรียนกับเราทุกคนว่า ต้องใส่ใจความรู้ในการใช้ให้มากและยึดหลัก กินเป็นอาหาร เพื่อเพิ่มความหลากหลายให้มื้่ออาหารเพื่อสุขภาพ กินเป็นยา ให้ถูกต้องตามภูมิปัญญา หรือการศึกษาวิจัยที่มีคำแนะนำการใช้ ว่า กินอย่างไร...

ครั้งเมื่อซื้อบ้านใหม่ๆ ก็จะมีคนแนะนำว่าปลูกนั่นปลูกนี่ "ขนุน" ก็เป็นต้นไม้มงคลชนิดหนึ่งที่นิยมปลูกกันในบ้าน เชื่อว่า จะหนุนนำครอบครัว  ตั้งแต่ต้นเล็กๆ หลายปีกว่าจะมีลูก และก็ได้แบ่งปันให้เพื่อนๆ ถ้าหนามออกแนวป้านๆแบบนี้ใกล้สุกแล้ว หนามแหลมๆยังไม่่แก่ สุกคาต้น ต้องรีบเอาไปแบ่งกัน ถ้าเจอยางขาวๆแบบนี้ ใช้ถุงก๊อบแก๊บนี่แหละค่ะ เลือกที่สะอาดมาเช็ดมีด เช็ดที่ผล  รวมทั้งใช้เป็นถุงมือไปในตัว จะเหลือยางติดมือบ้่างก็น้อยมากค่ะ               ต้องเอาลงมาก่อนที่สุกคาต้น เพราะชอบกินกรอบๆ เวลาเอาลงมาแล้ว รอสองสามวันก็จะสุก...

ช่วงปี๋ใหม่ ถ้าไปกาดละก็จะะเห็น "ดอกโจก"วางขาย เพื่อเตรียมดาครัว เอาดอกโจกไปวัด ไม่รู้ว่า "ดอกโจก" นี้ นิยมนำมาทำบุญปี๋ใหม่เมืองมาตั้้งแต่เมื่อใด แต่ระยะหลังๆจะเห็นมีวางขายช่วงปี๋ใหม่เมือง จาวบ้านก็นิยมซื้อ ว่าจะเอาไปวัด เชื่อว่า จะมีโจกมีลาภ(คำว่า โจก หมายถึงโชค)  นอกจากนี้ บางคนยังมีความเชื่อว่า ถ้าปลูกในบ้านก็จะมีโชค ประกอบกับรูปทรงของต้น ยามดอกทั้งต้น สวยงามยิ่งนัก จึงนิยมนำมาปลูกเป็นไม้่ประดับสวน ปลูกในกระถาง ยามเมื่อมีดอก สวยจริงๆ ไปค้นดู...

แอ่วปี๋ใหม่ปีนี้ มีข้าวหนมเส้นมาฝาก เป็นสูตรขนมจีนเชียงราย จะมีเส้นสองชนิดคือเส้นขนมจีนและเส้นก๋วยเตี๋ยว  มีความต่างกับของเชียงใหม่อยู่ 3 เรื่องใหญ่ๆคือ 1 น้ำขนมจีน ของเชียงราย จะต้องมีดอกงิ้วใส่ ค่อนข้างเยอะ มีใส่ถั่วเน่า หรือถั่วแข๊บ การเลือกหมูต้องเป็นหมูที่คนเจียงฮายจะระบุกับแม่ค้าหมูว่า ต้องการนำไปทำขนมจีน แต่เรื่องเนื้อหมูปัจจุบันก็ไม่ต่างกัน เพราะทำขาย  2 สำหรับเส้น ของเชียงราย จะมี 2 ชนิดคือ(1) เส้นขนมจีน หรือข้าวหนมเส้น ตามภาษาเหนือ...

ปี๋ใหม่เมืองก่อจะมาถึงแหม แล้ว.......ข้าวหมิ้นส้มป่อยหดเกล้าดำหัว........ผู้คนทั่วไป หรือนักท่องเที่ยว อาจคุ้นเคยกับพวงมาลัยดอกมะลิ ที่เป็นสัญญลักษณ์ของปี๋ใหม่เมือง โดยไม่ปรากฏว่ามีจุดเริ่มต้นกันเมื่อใด แต่กลิ่นหอมของมะลิเป็นเป็นคุณค่าคู่ควรกับปี๋ใหม่โดยแท้ ดอกมะลิเป็นดอกไม้ของฤดูร้อนชนิดนึง ในตำรายาไทยดอกแห้งยังใช้ปรุงยาหอม และเป็นหนึ่งในพิกัดเกสรทั้ง 5 ที่มีสรรพคุณช่วยแก้ร้อนในกระหายน้ำ ชูกำลัง บำรุงหัวใจ แก้ไข้ แก้ลมวิงเวียนซึ่งเหมาะกับการดูแลสุขภาพในช่วงฤดูร้อนเป็นอย่างยิ่ง สำหรับป๋าเวณีปี๋ใหม่เมืองแล้ว ข้าวหมิ้นส้มป่อย เป็นที่รู้จักกันเป็นอย่างดี ในการดำหัว แต่ยังมีดอกไม้ ไม้ผล อีกหลายชนิดที่เป็นส่วนประกอบในป๋าเวณีปี๋ใหม่ แต่สาระสำคัญของปาเวณีปี๋ใหม่ คือ การเข้าสู่ปีใหม่...

 บ่ะฝาง,บ่ะผาง คือ มะปราง ให้สีสดจัดจ้านของผลไม้ข้าวของเครื่องทำบุญ เครื่องดำหัวปี๋ใหม่  เราจึงพบเห็นมะปรางในช่วงปี๋ใหม่ เพื่อตระเตรียมดาครัวปี๋ใหม่ บ่ะฝาง หรือบ่ะผาง เสียงสั้นยาว ผ หรือ ฝ ขึ้นอยู่ภาษาถิ่น แต่ไม่ว่าอย่างไร ถ้าถึงปี๋ใหม่ต้องมีในขันครัวตาน ขันเครื่องดำหัว บ่ะผางก๋ำปอ หมายถึง หวานเปรี้ยวกำลังพอดี บ่ะผางส้ม หมายถึง รสเปรี้ยว ถ้าต้นไหนเป็นมะปรางเปรี้ยวจะนิยมเอามากินกับน้ำพริก หรือเอามาดอง  บ่ะผางหวาน แน่นอนย่อมต้องหวาน และอร่อย ซึ่งจะพันธุ์ดั้งเดิม...